Máu cuống rốn (MCR) hay còn gọi là máu dây rốn hay máu bánh nhau chảy trong tuần hoàn máu thai nhi và cung cấp chất bổ cho bào thai đang phát triển trong tử cung người mẹ, là phần máu còn lại trong dây rốn và bánh nhau khi sản phụ sinh em bé.

Trước kia, sau khi cắt rời khỏi em bé, dây rốn và bánh nhau được xem như một loại rác thải y tế. Từ những năm đầu của thập niên 80, MCR của trẻ sơ sinh đã được xác nhận chứa một nguồn dồi dào tế bào gốc hệ tạo máu, có thể thay thế cho tế bào gốc tủy xương trong điều trị các bệnh lý thuộc hệ tạo máu và gần đây, người ta cũng phát hiện và phân lập được thêm tế bào gốc hệ trung mô và biểu mô có trong MCR. Đến nay, tế bào gốc MCR đã được dùng để điều trị nhiều bệnh lý của hệ tạo máu, những bệnh lý rối loạn miễn dịch di truyền, và đem lại nhiều hứa hẹn cho lĩnh vực y học tái tạo đang được nghiên cứu và ứng dụng.

Việc sử dụng MCR nhằm thay thế các nguồn tế bào gốc khác trong việc ghép điều trị các bệnh lý có các lợi điểm là:

• MCR là nguồn cung cấp tế bào gốc sẵn có dồi dào (do số lượng sản phụ sinh con đông), có thể thu thập dễ dàng mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe sản phụ và bé sơ sinh và có thể dùng ghép lại cho chính bà mẹ và đứa bé nếu sau này mắc bệnh.
• Việc thu thập và lưu giữ tế bào gốc MCR không vi phạm đạo đức.
• Tế bào gốc MCR có tính sinh miễn dịch thấp nên dễ được cơ thể khác gien chấp nhận khi ghép khác gien.
• Các đơn vị tế bào gốc MCR được bảo quản đông lạnh lâu dài trong Ngân hàng MCR, luôn sẵn sàng có thể sử dụng được khi có yêu cầu, đặc biệt trong những trường hợp bệnh nhân trong tình trạng bệnh không ổn định, không thể chờ đợi để tìm người cho tế bào gốc tủy xương hoặc ngoại vi có HLA phù hợp.
• So với tế bào gốc tủy xương được thu thập tươi có thời gian sống giới hạn, cần phải có sự phối hợp làm việc đồng bộ giữa các bộ phận thu thập, khâu vận chuyển sản phẩm ghép và ê kíp ghép tủy, MCR bảo quản đông lạnh có thể dễ dàng vận chuyển và giải đông để sử dụng.

ĐIỀU TRỊ THÀNH CÔNG BẰNG TẾ BÀO GỐC MÁU CUỐNG RỐN

Trường hợp ghép tế bào gốc MCR đầu tiên được thực hiện vào tháng 10 năm 1988, bởi bác sĩ Eliane Gluckman – Bệnh viện Saint Louis – Paris – Pháp, trên bé trai 5 tuổi bị bệnh thiếu máu Fanconi, từ MCR của em gái sơ sinh của bệnh nhân. Sau ghép tủy mọc tốt, bệnh nhân khỏi bệnh và cho đến nay bệnh nhân vẫn ở trong tình trạng sức khỏe ổn định. Từ đó, MCR được sử dụng ngày càng nhiều để ghép trên lâm sàng như là một nguồn tế bào gốc để thay thế tủy xương.

_________